پیشروان علم: مصاحبه با نخبگان پژوهشی دانشگاه بیرجند
مصاحبه با معین توسن دانشجوی پژوهشگر برتر استان خراسان جنوبی
تمرکز و بررسی علمسنجی و کاربرد هوش مصنوعی در منابع آب
به گزارش روابط عمومی و اطلاعرسانی دانشگاه بیرجند، در این مصاحبه، توسن با اشاره به دوران تحصیل خود، توضیح داد که در ابتدا، هدف اصلیاش از انتخاب رشته کارشناسی، بهرهمندی از ظرفیتهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران بود. اما به تدریج و با مشورت اساتید و تعاملات علمی، علاقهای ویژه به حوزههای منابع آب و علمسنجی پیدا کرد و این دو حوزه را به عنوان مسیر اصلی پژوهشی خود برگزید. او اذعان داشت که در ابتدای مسیر، در جستجوی یافتن زمینه تخصصی مناسب بود، اما با گذر زمان و آشنایی بیشتر با چالشها و مسائل حوزه منابع آب، این حوزه را به عنوان تخصص اصلی خود تثبیت کرد.
توسن در خصوص انتخابش به عنوان پژوهشگر برتر استان در سال ۱۴۰۳، بر اهمیت انجام هر کار با بالاترین کیفیت ممکن تأکید کرد و گفت: «یکی از اصول همیشگی من در دوران تحصیل و پژوهش، پرهیز از انجام سطحی کارها بوده است. کیفیت، اصلی راهنما برای من بوده و معتقدم وقتی مسئولیتی را میپذیریم، باید آن را به بهترین شکل ممکن انجام دهیم، زیرا عملکرد متوسط، بازدهی قابل توجهی ندارد".
پروژههای توسن در سال ۱۴۰۳، با تمرکز بر علمسنجی و کاربرد هوش مصنوعی در منابع آب، موضوعاتی چون مدیریت آب، نیاز آبی زعفران، تحلیل روند پژوهشهای جهانی مرتبط با آب (مانند آبهای زیرزمینی) و چالشهای تولید و بازار زعفران (با رویکرد مرتبط با منابع آب) را مورد بررسی قرار دادهاند. در این پروژهها، از روشهای علمسنجی برای تحلیل روند پژوهشها و از الگوریتمهای هوش مصنوعی برای مدلسازی و پیشبینی متغیرهای مرتبط با منابع آب استفاده شده است. به گفته توسن، هدف اصلی این پروژهها، ارتقاء دانش در زمینه علمسنجی و بهرهگیری از فناوریهای نوین در تحلیل دادههای علمی و همچنین بررسی مهارتهای لازم برای نگارش مؤثر مقالات علمی بوده است. او افزود که این پروژهها به او کمک کرده تا ضمن تسلط بیشتر بر مبانی علمسنجی، در نگارش مقالات علمی با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی و تحلیل دادهها، مهارتهای بالاتری کسب کند و ابراز امیدواری کرد که این تلاشها به پیشبرد تحقیقات میانرشتهای در این حوزه و درک بهتر دادههای علمی توسط محققان منجر شود.
پژوهشگر برتر استان خراسان جنوبی درباره تأثیر تحقیقات خود بر جامعه و حل مسائل اجتماعی و علمی، به یکی از پژوهشهای خود در زمینه صنعت زعفران در شهرستان تربتحیدریه اشاره کرد. هدف از این تحقیق، شناسایی چالشهای موجود در این صنعت، از جمله مشکلات تولید، فرآوری و بازارهای داخلی و خارجی بوده است. او معتقد است که نتایج این تحقیق میتواند راهکارهایی عملی برای بهبود وضعیت این صنعت به سیاستگذاران و تولیدکنندگان ارائه دهد و به حل مسائل اقتصادی و اجتماعی منطقه کمک کند.
دانشجوی دانشگاه بیرجند در مورد چالشهای مسیر پژوهشی خود، به دشواری انتخاب موضوع پژوهش اشاره کرد و توضیح داد که با مطالعه گسترده متون علمی، استفاده از روشهای علمسنجی و مشورت با اساتید برجسته، توانسته موضوعات تحقیقاتی مناسب را شناسایی و مسیر خود را مشخص کند. او همچنین حضور در کنفرانسها و همایشهای علمی را عاملی مؤثر در ارتقاء کیفیت تحقیقات و گسترش شبکههای علمی خود دانست.
یکی از نوآوریهای مورد تأکید توسن، استفاده از نقشههای روندیابی علمی پیش از آغاز هر تحقیق بود. او معتقد است که این نقشهها به پژوهشگران کمک میکنند تا الگوهای علمی و موضوعات ترند را شناسایی کرده و از انجام تحقیقات تکراری و کماثر جلوگیری کنند و به سمت تحقیقات کاربردی و مؤثر هدایت شوند.
توسن در خصوص روند کاری خود، توضیح داد که هر پروژه را با انتخاب موضوعی کلیدی و مهم برای جامعه علمی آغاز میکند و پس از بررسی منابع معتبر و مطالعات اولیه، چارچوب نظری مناسب را طراحی میکند. سپس دادههای لازم از منابع مختلف (میدانی یا سنجش از دور) جمعآوری و با استفاده از نرمافزارها و مدلهای پیچیده یادگیری ماشین تحلیل میشوند و در نهایت، نتایج در قالب مقالات علمی منتشر و در کنفرانسها ارائه میشوند.
وی همچنین بر اهمیت ابزارهای برنامهنویسی مانند پایتون، R و متلب در تحلیلهای پیچیده و بهرهبرداری مؤثر از دادهها تأکید کرد و همکاریهای بینرشتهای با اساتید و پژوهشگران حوزههای مختلف (مهندسی نرمافزار، عمران، مکانیک و اقتصاد) را برای درک جامعتر مسائل پیچیده منابع آب ضروری دانس.
توسن در مورد اهداف پژوهشی آینده خود، به علاقهمندی به استفاده از روشهای پیشرفته هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در زمینه منابع آب اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که با استفاده از الگوریتمهای یادگیری عمیق و شبکههای عصبی، بتواند پیشبینیهای دقیقتری از وضعیت منابع آبی و تغییرات هیدرولوژیکی ارائه دهد و به تصمیمگیریهای بهینه در مدیریت منابع آب و مقابله با بحرانهای آبی و تغییرات اقلیمی کمک کند. او همچنین بر انتشار یافتههای تحقیقاتی خود در مجلات معتبر، کنفرانسها، لینکدین و ریسرچگیت تأکید کرد.
در پایان، توسن به پژوهشگران جوان توصیه کرد که با علاقه و اشتیاق به دنیای علم گام نهند، اهدافی واقعبینانه و متناسب با توانمندیهای خود تعیین کنند، از راهنمایی اساتید مجرب دنیا بهرهمند شوند، و یافتههای پژوهشی خود را در قالب مقالات علمی در مجلات معتبر بینالمللی به اشتراک بگذارند.